Yassıhöyük (Gordion)

Gordion (Yassıhöyük) 

Fryg Krallığı’nın (Firigler) başkenti ünlü bir kent olan Gordion’un kalıntıları Ankara’ya 94 km uzaklıkta, Eskişehir yönünde, Sakarya ve Porsuk nehirlerinin birleştiği Polatlı’nın 29 km kuzeybatısındadır.

İlk kazıların 1901 yılında başladığı Gordion kentinde bulunanlar İstanbul Arkeoloji, Ankara Anadolu Uygarlıkları ve ören yerindeki müzede korunmaktadır. Bölgede yapılan kazılarda elde edilen eserler başkentin tarihinin M.Ö. 8. yy. ortalarına kadar uzandığını göstermektedir. Kent en parlak dönemini M.Ö. 725 ve 675 yılları arasında yaşamıştır. "Kulakları ile ünlü" Midas burada yaşamıştı. Kentin günlük dilde kullanılan bir ünü de "düğümünden" geliyor. Büyük İskender Persleri yenip Gordion’u bağımsızlığına kavuşturmuştu. İskender M.Ö. 333’de kışı Gordion’da geçirdiği sırada Gordios’un bağladığı düğümü kılıcı ile keserek çözmüştü. Kral Gordios’un efsanevi arabası ve düğümün bulunduğu tapınak antik kaynaklarda belirtilmektedir, ancak bu güne kadar bulunamadı. Kazılar devam ediyor, arkeologların umutlarını yitirmediler. 

350 x 500 m. ölçüsündeki Kent Höyüğünde anıtsal bir kapı ile kral ailesine ait çok sayıda yapı ve ev, kent duvarları kalıntıları ortaya çıkarıldı. Bunlar Fryg Krallığı’nın parlak dönemine tarihlenmektedir.

Kent Kapısı yumuşak kireç taşından yapılmıştır, 9 metrelik kısmı günümüze ulaşmış anıtsal bir yapıdır. Kente uzun bir koridorla giriliyordu. Kuzey avlu tamamen açılmış, güney avlu ise Pers kapısının duvarını korumak için kazılmamıştır. Bu avlular silah deposu olarak kullanılıyordu. Birinci avludaki iki yapı bir ön oda ile arkasında ortada ocağı bulunan ikinci odadan oluşan evlerdir (Megaron). İkincisinin döşemesi çakıl taşından mozaikle kaplanmıştır. Üçüncü megaron ören yerinde bulunan en önemli yapıdır. Burasının kral evi olduğu anlaşılıyor. Yerel müzede bulunan mozaikler dünyada bilinen en eski mozaik örneğidir. Gordion’da bulunan kireç taşından iki aslan başı Ankara’da Anadolu Uygarlıkları Müzesi’ndedir. Teras yapısı üzerinde bulunan megaronların sarayın günlük işlerinin görüldüğü yerler olduğu düşünülmektedir. Ören yerinde çok sayıda tümülüs vardır. Bunların en büyüğü 300 metre kadar çapı olan ve günümüzdeki yüksekliği 53 metreye ulaşan (aslında daha yüksekti, erozyonla alçaldı.) Anadolu’nun ve antik dünyanın ikinci yüksek tümülüsüdür. (Birincisi Alyattes’in mezarı Lydia tümülüsüdür. 69 m.) Büyük toprak yığınının altındaki ahşap mezar odası çok iyi durumda. Başarıyla yapılan kazıda büyük bir yatak üzerinde iskelet bulundu. Mezar odasındaki ölü hediyeleri Ankara ve Gordion müzelerinde. gordion (ankara) frigya krallığı'nın başkenti, ünlü gordion şehrinin kalıntıları; ankara-eskişehir karayolunun yakınında, sakarya (sangarios) ve porsuk nehirlerinin birbirlerine yaklaştıkları yerde, polatlı’nın 21 km. kuzeybatısında, ankara’dan 90 km. uzaklıkta, yassıhöyük köyündedir. 

gordion' un tarihi m.ö. 3000 yılma (eski tunç çağı) kadar dayanmaktadır. asur, hitit (m.ö. 1950 - m.ö. 1180) ve frigya (m.ö. 900 -m.ö.620) nın önemli bir yerleşme yeri idi. frigya devletine başkentlik yapmıştır. gordios adlı (frig başkenti kurucusu) kralın adını almıştır. kral gordios tarafından bağlanan meşhur düğüm, büyük iskender tarafından m.ö. 333 yılında kışı geçirdiği gordion’ da kesilmiştir.

gordion’ da helenistik dönem büyük iskender’in burayı fethinden sonra (m.ö. 300-100) başlamıştır. sonra roma dönemi (m.ö. 1.- m.s.4. yy.), daha sonra selçuklu (m.s.11.-13. yy.) dönemi başlamıştır. bütün bu olaylar gordion’ da 4000 yıl gibi kısa bir sürede olmuştur.

bugün gordion müzesi'nde kronolojik bir sergileme sunulmakta, her dönem karakteristik örneklerle temsil edilmektedir. üç vitrinde eski tunç devri eserleri, bunu takiben kral midas ile son bulan erken frig dönemine ait eserler yer almaktadır. bu eserler içinde erken demir çağına ait el yapımı çanak-çömlekler, erken frig çağına ait demir aletler, tekstil üretim aletleri sergilenmektedir. 

yeni sergi salonunda panoramik vitrin içinde m.ö. 700 yıllarına tarihlenen tahrip katına ait tipik bir yapı sergilenmektedir. yeni salonun geri kalan kısmında m.ö. 6 - m.s. 4. yüzyıla ait ithal edilmiş yunan seramiği, helenistik çağ ve roma dönemine ait malzemeler sergilenmektedir. son bölümde ise ziyaretçiler gordion’da ele geçen mühür ve sikke örneklerini izleme imkânı bulmaktadırlar.